Tiêm phòng cúm để bảo vệ bản thân, gia đình và cộng đồng

Tạo sao phải bảo vệ bản thân và gia đình khỏi cúm mùa?

Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới - WHO, bệnh cúm đã gây tử vong cho khoảng 500.000 người mỗi năm trên thế giới, tương đương với 1 trường hợp tử vong trên mỗi phút trôi qua. Đó là chưa kể đến khoảng 5 triệu ca mắc cúm nặng nề, nhập viện điều trị trong thời gian dài gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Bên cạnh khả năng gây ra dịch bệnh và hậu quả sức khỏe nặng nề trên diện rộng, bệnh cúm còn dẫn đến nhiều hệ quả quan trọng khác về mặt kinh tế, xã hội như nghỉ học, nghỉ làm hàng loạt, giảm năng suất lao động…. đồng thời còn góp phần làm gia tăng tình trạng quá tải ở các cơ sở chăm sóc y tế, nhất là khi thế giới cũng như Việt Nam đang dồn sức đối mặt với COVID-19. Những con số ước tính về thời gian và tiền bạc tiêu hao cho những đợt dịch cúm hằng năm lên đến 1,5 triệu ngày làm việc và khoảng 85 triệu USD cho chăm sóc y tế.

Bất kỳ ai cũng có thể mắc cúm, nhưng trẻ em, phụ nữ mang thai, người cao tuổi, người mắc bệnh nền (tim mạch, hô hấp, đái tháo đường….) nguy cơ cao hơn cả. Bởi vốn dĩ, hệ thống phòng vệ của những nhóm người này thường suy yếu hoặc chưa phát triển toàn diện, nên không hoạt động tối đa năng suất như người bình thường. Do vậy, virus cúm càng thuận lợi xâm nhập vào cơ thể và khiến người bệnh không kịp trở tay, làm tăng khả năng bệnh diễn tiến nặng hơn.

Tiêm ngừa cúm được xem là giải pháp tối ưu để giảm thiểu nguy cơ mắc, tử vong và giúp giảm gánh nặng y tế, kinh tế trên toàn thế giới. Trong khi nhiều căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác vẫn đang mong chờ và kỳ vọng sớm có vắc xin để phòng ngừa chủ động thì cúm mùa đã làm được điều đó từ hơn nửa thế kỷ trước.

Tại sao tiêm nhắc lại vắc xin cúm mỗi năm rất quan trọng?

Thời tiết lạnh hơn trong mùa đông tạo điều kiện thuận lợi cho virus cúm phát triển và hoạt động mạnh mẽ. Nhất là với việc trẻ em quay trở lại trường học và hoạt động du lịch, giao thương dần được nối lại sau nhiều lần giãn cách xã hội, các chuyên gia lo ngại dịch cúm năm nay có thể nghiêm trọng hơn nhiều so với năm 2020.

Do đó, Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Bệnh tật Hoa Kỳ (CDC) cũng khẳng định, việc chích ngừa cúm là cực kỳ quan trọng trong năm nay, điều này không chỉ giúp bảo vệ bản thân mỗi người, mà còn giảm bớt sức ép cho các cơ sở y tế.

Khả năng bảo vệ của vắc xin cúm sau khi tiêm ngừa có thể lên đến 98%. Chỉ một liều vắc xin mỗi năm giúp giảm khả năng mắc bệnh, giảm thời gian nằm viện, tỷ lệ biến chứng và tử vong. Nhưng bạn cần nhớ rằng, các tế bào “ghi nhớ” được thiết lập bởi vắc xin không bền vững qua từng năm và do chủng virus cúm thường xuyên biến đổi, vì vậy việc chủng ngừa cúm nhắc lại mỗi năm là rất quan trọng và cần thiết.

Việt Nam là nước có thể nhiễm virus cúm quanh năm với cả cúm Nam và cúm Bắc bán cầu nên Bộ Y tế nước ta khuyến cáo người dân có thể tiêm vắc xin vào bất cứ thời điểm nào. Đặc biệt khuyến cáo với trẻ em, người lớn trên 65 tuổi, người mắc bệnh mạn tính như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), hen phế quản, bệnh tim bẩm sinh, suy tim, bệnh mạch vành, đái tháo đường, suy giảm miễn dịch.

Thời điểm lý tưởng để tiêm ngừa cúm mùa, bạn đã biết chưa?

Cơ thể mất khoảng 2 tuần để tạo ra các kháng thể bảo vệ sau khi tiêm phòng cúm. Do đó, không nên đợi khi trời trở lạnh, thời tiết thay đổi mới bắt đầu tiêm ngừa cúm. Lý tưởng nhất là tiêm vắc xin phòng cúm càng sớm càng tốt, trước khi mùa cúm bắt đầu.

Nhiều người hiện có tâm lý sợ các phản ứng sau tiêm vắc xin. Nhất là người lớn tuổi, người bệnh tim mạch, hô hấp, việc chọn lựa đúng loại vắc xin là vô cùng cần thiết để tránh các phản ứng không mong muốn. Hiện nay trên thị trường đã có loại vắc xin cúm bất hoạt và đặc biệt vắc xin tứ giá chính thức ra mắt tại Việt Nam. 

Với việc ngăn ngừa được 4 chủng virus cúm (gồm 2 chủng cúm A và 2 chủng cúm B) lợi ích vượt trội hơn so với các thế hệ cũ (chỉ ngừa được 3 chủng, gồm 2 chủng cúm A và 1 chủng cúm B) nhờ vào hiệu quả bảo vệ rộng hơn, nhiều hơn và ngăn được những trường hợp đồng mắc COVID-19 và cúm mùa trong thực tế. Đồng thời, với loại vắc xin tứ giá này có thể tiêm đồng thời với các loại vắc xin khác mà không gây tương tác, kể cả vắc xin COVID-19.

TS.BS Trịnh Hoàng Kim Tú
Trung tâm Y Sinh học Phân tử, Trường Đại học Y Dược TPHCM

(Dân Việt).